A2

Συνδετικά παράγωγα (bağlama ulaçları)

Τα συνδετικά παράγωγα σχηματίζονται με τη ρίζα του ρήματος και το επίθημα -(y)ip (το φωνήεν του επιθήματος αλλάζει ανάλογα με την αρμονία των φωνηέντων). Με αυτά τα παράγωγα συνδέουμε δύο ρήματα. Το δεύτερο ρήμα καθορίζει τον χρόνο/έγκλιση και το πρόσωπο.

Οι χρήσεις των συνδετικών παραγώγων:

  • Συνδέουμε δύο διαδοχικές ενέργειες. Εδώ αντί για το συνδετικό παράγωγο, θα μπορούσαμε να έχουμε το σύνδεσμο «ve» (και):
    Melek gelip oturdu = Melek geldi ve oturdu = η Μελέκ ήρθε και έκατσε
    dönüp bana baktı = döndü ve bana baktı = γύρισε και με κοίταξε
    soluk alıp verirken zorlanıyor = soluk alırken ve verirken zorlanıyor = ζορίζεται όταν εισπνέει και εκπνέει
    denizden geçip çayda boğulmak (έκφραση) = denizden geçmek ve çayda boğulmak = το να περνάς την θάλασσα και να πνίγεσαι στο ποταμάκι
    Στα παραπάνω παραδείγματα βλέπουμε η ενέργεια του ρήματος με το επίθημα –ip γίνεται πριν από αυτήν του ρήματος που ακολουθεί. 

    Κάποιες φορές ακολουθεί ο σύνδεσμος de/da:
    taş atıp da kolun mu yoruldu? (έκφραση) = taş attın ve kolun mu yoruldu? = πέτρα πέταξες και κουράστηκε το χέρι σου;
    emekli olup da çalışıyor = emekli oldu ve çalışıyor = βγήκε στη σύνταξη και δουλεύει
    gerçeği bilip de konuşuyorum = μιλάω επειδή ξέρω την αλήθεια
    gerçeği bilmeyip de konuşuyorum = μιλάω παρόλο που δεν ξέρω την αλήθεια
    gerçeği bilip de konuşmuyorum = δεν μιλάω παρόλο που ξέρω την αλήθεια

    Όταν μετά το συνδετικό παράγωγο ακολουθεί το ίδιο ρήμα, τότε υπάρχει η έννοια της έμφασης:
    durup dururken (έκφραση) = στα καλά καθούμενα
    yapıp yapacağın en iyi şey bu = αυτό είναι το καλύτερο που μπορείς να κάνεις
    görüp göreceğin tek şey = το μοναδικό πράγμα που θα μπορέσεις να δεις

    Όταν επαναλαμβάνεται δυο φορές το συνδετικό παράγωγο, τότε υπάρχει η έννοια της συχνής επανάληψης:
    düşüp düşüp kalkıyor = όλο πέφτει και μετά σηκώνεται
    onu yapıp yapıp bozuyor = όλο το φτιάχνει και μετά το χαλάει
    bakıp bakıp gülüyor = όλο κοιτάζει και γελάει

  • Όταν το δεύτερο ρήμα είναι σε άρνηση, τότε και το συνδετικό παράγωγο έχει την έννοια της άρνησης (χωρίς όμως το ίδιο να παίρνει αρνητικό επίθημα –me/-ma):
    oraya gidip gelmez = oraya gitmez ve gelmez = εκεί δεν πάει και δεν έρχεται
    bizi terk edip gitmeyecek = bizi terk etmeyecek ve gitmeyecek = δεν θα φύγει και δεν θα μας εγκαταλείψει

    Εάν το ρήμα μετά το συνδετικό παράγωγο είναι το ίδιο, αλλά σε άρνηση, τότε έχουμε υπόθεση:
    onun gelip gelmeyeceğini bilmiyorum – δεν ξέρω αν θα έρθει
    orada olup olmadığını fark etmedim – δεν πρόσεξα αν ήταν εκεί
    gidip gitmemekte özgürsün – είσαι ελεύθερος να φύγεις ή όχι (=αν το θες)
    bilip bilmeden konuşma – μη μιλάς αν δε ξέρεις

    Υπάρχουν εκφράσεις με το ρήμα σε άρνηση, όπως:
    gidip dönmemek var (έκφραση) = gitmek ve dönmemek var = μπορεί να φύγεις και να μην επιστρέψεις

 

  • Κάποιες φορές τα συνδετικά παράγωγα παίρνουν τη θέση των τροπικών παραγώγων:
    papaza kızıp oruç bozmak (έκφραση) – να θυμώνεις για κάτι και κάνεις κάτι κακό στον εαυτό σου

2 Comments

  1. (σχετικά με το δεύτερο ρήμα σε άρνηση) Γράφετε πιο πάνω “gerçeği bilip de konuşmuyorum” και το μεταφράζετε ως “δεν μιλάω παρόλο που ξέρω την αλήθεια”. Σύμφωνα με το σχόλιό σας παρακάτω “‘οταν το δεύτερο ρήμα είναι σε άρνηση, τότε και το συνδετικό παράγωγο έχει την έννοια της άρνησης”. Συνεπώς δεν θα έπρεπε να μεταφραστεί ως “δεν μιλάω παρόλο που δεν ξέρω την αλήθεια”

    1. Αγαπητή Ελισσάβετ, πολύ σωστή η παρατήρησή σου! Πρέπει πάντοτε να λαμβάνουμε υπόψη τα συμφραζόμενα και τη λογική. Έτσι κανένα βιβλίο γραμματικής δεν μπορεί να περιλάβει όλες τις δυνατές περιπτώσεις χρήσης κάποιου φαινομένου.

Σχολιάστε...