Γραμματική

Ρήμα-κατάληξη (ek-fiil)

Τα ρήματα-κατάληξη (ek-fiil ή ek-eylem) αποτελεί ένα χαρακτηριστικό της τουρκικής γλώσσας. Πρόκειται για επιθήματα που κολλούν σε μη ρηματικές λέξεις και τις μετατρέπουν σε κατηγόρημα. Κλίνονται ανάλογα με το πρόσωπο, αλλά δεν παρουσιάζουν όλους τους χρόνους και τις μορφές των ρημάτων.

Τα ρήματα-κατάληξη έχουν δυο ρόλους στα τούρκικα:

  1. Μετατρέπουν σε κατηγόρημα μη ρηματικές λέξεις
  2. Σχηματίζουν σύνθετους χρόνους

Τα ρήματα-κατάληξη είναι τα idi, imiş, ise και dir.

Παραδείγματα:
Esen güzel(dir) – η Εσέν είναι όμορφη
çocuk evdeydi – το παιδί ήταν σπίτι
evi büyükmüş – λένε ότι το σπίτι του είναι μεγάλο
işteyse geç gelir – αν είναι στη δουλειά θα καθυστερήσει


Τα ρήματα-κατάληξη σε σύνθετους χρόνους.

  • gelmişti (-miş’li geçmiş zamanın hikâyesi) – είχε έρθει
  • gelmişmiş (-miş’li geçmiş zamanın rivâyeti) – έχει έρθει τάχατες
  • gelmişse (-miş’li geçmiş zamanın şartı) – εάν λένε ότι έχει έρθει
  • geliyordu (şimdiki zamanın hikâyesi) – ερχόταν
  • geliyormuş (şimdiki zamanın rivâyeti) – λένε ότι έρχεται
  • geliyorsa (şimdiki zamanın şartı) – εάν έρχεται
  • gelirdi (geniş zamanın hikâyesi) – ερχόταν
  • gelirmiş (geniş zamanın rivâyeti) – λένε ότι ερχόταν
  • gelirse (geniş zamanın şartı) – εάν έρθει
  • gelecekti (gelecek zamanın hikâyesi) – θα ερχόταν
  • gelecekmiş (gelecek zamanın rivâyeti) – λένε ότι θα έρθει
  • gelecekse (gelecek zamanın şartı) – αν θα έρθει
  • gelmeliydi (gereklilik kipinin hikâyesi) – έπρεπε να έρθει
  • gelmeliymiş (gereklilik kipinin rivâyeti) – λένε ότι έπρεπε να έρθει
  • gelmeliyse (gereklilik kipinin şartı) – εάν πρέπει να έρθει
  • geleydi (istek kipinin hikâyesi) – μακάρι να ερχόταν
  • geleymiş (istek kipinin rivâyeti) – (διαπίστωση) μακάρι να ερχόταν
  • gelseydi (dilek-şart kipinin hikâyesi) – εάν είχε έρθει
  • gelseymiş (dilek-şart kipinin rivâyeti) – (διαπίστωση) μακάρι να είχε έρθει

Τα ρήματα-κατάληξη σε άρνηση.

Η άρνηση σχηματίζεται με τη λέξη değil στα μη ρήματα.

Παραδείγματα:
ucuz değilmiş – (διαπίστωση) δεν είναι/ήταν φτηνό – λένε ότι δεν είναι/ήταν φτηνό
arabada değildi – δεν ήταν στο αυτοκίνητο

Η άρνηση σχηματίζεται με την αρνητική  συλλαβή –me-/-ma– στα ρήματα.
almamalıydı – δεν θα έπρεπε να πάρει
evlenmeyecekti – δεν θα παντρευόταν

Σχολιάστε...