- Το ρήμα «είμαι» δεν υπάρχει ως αυτοτελές ρήμα στα τούρκικα. Αποτελεί ρήμα-κατάληξη (ek-fiil). Στον ενεστώτα σχηματίζεται με τις επιθήματα -(y)im, –sin, –dir (δεν χρησιμοποιείται ως “είναι” στην καθομιλουμένη), -(y)iz, –siniz, –ler. Το φωνήεν του επιθήματος καθορίζεται από την αρμονία των φωνηέντων. Για τη χρήση του -dir, διαβάστε το σχετικό άρθρο.
- Αν η λέξη τελειώνει σε φωνήεν, τότε μπαίνει το ευφωνικό γράμμα –y-: okuldayım, evdeyiz…
- Αν η λέξη τελειώνει σε ένα από τα άφωνα σύμφωνα, το –d– στο 3ο πρόσωπο μετατρέπεται σε –t-: kitaptır, raftır, eştir…
iyi | kızgın | özgür | yorgun | |
είμαι | iyiyim | kızgınım | özgürüm | yorgunum |
είσαι | iyisin | kızgınsın | özgürsün | yorgunsun |
είναι | iyi(dir)* | kızgın(dır)* | özgür(dür)* | yorgun(dur)* |
είμαστε | iyiyiz | kızgınız | özgürüz | yorgunuz |
είστε | iyisiniz | kızgınsınız | özgürsünüz | yorgunsunuz |
είναι | iyiler | kızgınlar | özgürler | yorgunlar |
- Η άρνηση του «είμαι» είναι η λέξη değil με τα επιθήματα του «είμαι»:
iyi | özgür | |||
δεν είμαι | iyi | değilim | özgür | değilim |
δεν είσαι | iyi | değilsin | özgür | değilsin |
δεν είναι | iyi | değil(dir)* | özgür | değil(dir)* |
δεν είμαστε | iyi | değiliz | özgür | değiliz |
δεν είστε | iyi | değilsiniz | özgür | değilsiniz |
δεν είναι | iyi | değiller | özgür | değiller |
- Η ερώτηση του «είμαι» σχηματίζεται με το ερωτηματικό μόριο mi (mı, mu, mü) στο κατάλληλο πρόσωπο:
είμαι; | vapurda mıyım? | δεν είμαι; | vapurda değil miyim? |
είσαι; | vapurda mısın? | δεν είσαι; | vapurda değil misin? |
είναι; | vapurda mı(dır)? | δεν είναι; | vapurda değil mi(dir)? |
είμαστε; | vapurda mıyız? | δεν είμαστε; | vapurda değil miyiz? |
είστε; | vapurda mısınız? | δεν είστε; | vapurda değil misiniz? |
είναι; | vapurdalar mı? | δεν είναι; | vapurda değiller mi? |
* Για τη χρήση του -dir, διαβάστε το σχετικό άρθρο.
ΜΕ ΠΟΙΑ ΣΕΙΡΑ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ;
Η σειρά με την οποία τοποθετούνται τα επιθήματα είναι: λέξη–πληθυντικός–κτητικό–τοπική/αφαιρετική–είμαι. Δεν είναι φυσικά απαραίτητο να υπάρχουν όλες αυτές τα επιθήματα σε μια λέξη:
- öğertmenim – είμαι δάσκαλος (λέξη-είμαι)
- öğretmeniniziz – είμαστε δάσκαλοί σας (λέξη-κτητικό-είμαι)
- öğrencilerimizdensiniz – είστε απ‘ τους μαθητές μας (λέξη-πληθυντικός-κτητικό-αφαιρετική-είμαι)
- evindeyiz – είμαστε στο σπίτι του (λέξη-κτητικό-τοπική-είμαι)
- evlerindeler – (αυτοί) είναι στα σπίτια τους (λέξη-κτητικό-τοπική-είμαι)
- Τα επιθήματα του αορίστου του «είμαι» είναι τα ίδια με των ρημάτων στον αόριστο.
- Όταν η λέξη λήγει σε φωνήεν, στο τέλος της προστίθεται ένα ευφωνικό –y-: evdeydik, odadaydı…
iyi | kızgın | özgür | yorgun | |
ήμουν | iyiydim | kızgındım | özgürdüm | yorgundum |
ήσουν | iyiydin | kızgındın | özgürdün | yorgundun |
ήταν | iyiydi | kızgındı | özgürdü | yorgundu |
ήμαστε | iyiydik | kızgındık | özgürdük | yorgunduk |
ήσαστε | iyiydiniz | kızgındınız | özgürdünüz | yorgundunuz |
ήταν | iyilerdi | kızgınlardı | özgürlerdi | yorgunlardı |
- Η ερώτηση του «είμαι» σχηματίζεται με το ερωτηματικό μόριο mi (mı, mu, mü) στο κατάλληλο πρόσωπο:
başarılı mıydım? | kızgın | özgür | |
ήμουν; | başarılı mıydım? | δεν ήμουν; | başarılı değil miydim? |
ήσουν; | başarılı mıydın? | δεν ήσουν; | başarılı değil miydin? |
ήταν; | başarılı mıydı? | δεν ήταν; | başarılı değil miydi? |
ήμαστε; | başarılı mıydık? | δεν ήμαστε; | başarılı değil miydik? |
ήσαστε; | başarılı mıydınız? | δεν ήσαστε; | başarılı değil miydiniz? |
ήταν; | başarılı mıydılar? | δεν ήταν; | başarılı değiller miydi? |
ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
- Οι υπόλοιποι χρόνοι του «είμαι» σχηματίζεται με το ρήμα «olmak» (είμαι, γίνομαι, παθαίνω κάτι).
işte olmayacağım – δε θα είμαι στη δουλειά
orada olamayacağım – δε θα μπορέσω να είμαι εκεί
hazır olmadığım için gelmedim – δεν ήρθα επειδή δεν ήμουν έτοιμος
hasta olmuştum – είχα αρρωστήσει
Γεια σας. Συνάντησα τις εκφράσεις “ben ölünce” και “ben gidince” που μάλλον σημαίνουν “εάν έχω πεθάνει” και “εάν έχω φύγει” αντίστοιχα. Πού μπορώ να διαβάσω για την θεωρία σχηματισμού τέτοιων λέξεων. Σε ποιο κεφάλαιο γραμματικής ανήκουν? Ακούγονται να έχουν παρόμοιο νόημα όπως π.χ η μετοχή öldüğümde. Σας ευχαριστώ.
Για την κατάληξη -ince δες εδώ. Ben ölünce σημαίνει όταν/μόλις πεθάνω. Για την κατάληξη -diğinde δες εδώ. Γενικώς για καταλήξεις κοίτα εδώ.
Από το τελευταίο κεφάλαιο ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΧΡΟΝΟΙ γράφετε… hasta olumştum. Μήπως θέλατε να πείτε….. hasta olmuştum ?
Είχα κάνει ακόμη μία ερώτηση πολύ απλή για εσάς πριν μία εβδομάδα και είναι αναπάντητη!!!
Σας ευχαριστώ πολύ
Ήταν τυπογραφικό λάθος, το οποίο διορθώθηκε…
Ποια ερώτηση έμεινε αναπάντητη;
Πολυ σωστα το γραψατε το σωστο ειναι hasta olmuştum!