Κατηγορία: επίθημα

επίθημα

Το επίθημα -gin

Το επίθημα –gın/-gin/-gun/-gün/-kın/-kin/-kun/-kün μπαίνει σε ρίζες (κυρίως μονοσύλλαβων) ρημάτων και είναι μια συχνή κατάληξη ουσιαστικών και επιθέτων. Το –g– του επιθήματος γίνεται –k– όταν η ρίζα τελειώνει σε ένα από τα άφωνα σύμφωνα. Το φωνήεν του επιθήματος καθορίζεται από τον κανόνα αρμονίας του επιθήματος. Επίθετα:yorgun – κουρασμένοςüzgün – λυπημένοςdüzgün – σωστός, στρωτόςseçkin – εκλεκτόςolgun – …

Γραμματική, επίθημα

Το επίθημα -(i)k

Το επίθημα -(ı)k/-(i)k/-(u)k/-(ü)k μπαίνει σε ρίζες ρημάτων και είναι μια από τις συχνότερες επιθήματα ουσιαστικών και επιθέτων. Το φωνήεν του επιθήματος σε χρησιμοποιείται όταν η ρίζα του ρήματος λήγει σε φωνήεν. Όταν αυτό διατηρείται, τότε αυτό καθορίζεται από τον κανόνα αρμονίας του επιθήματος (αν και υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις). Επίθετα με έννοια παθητική ή αυτοπαθή:kesik – …

Γραμματική, επίθημα

Το επίθημα -(a)nak

Το επίθημα -(a)nak/-(e)nek δημιουργεί ουσιαστικά από ρίζες ρημάτων. Πρόκειται για μια κατάληξη με την οποία έχουν δημιουργηθεί πολλές νέες λέξεις. Κάποιες λέξεις παίρνουν το επίθημα με το αρχικό της φωνήεν και κάποιες άλλες χωρίς αυτό. Το φωνήεν του επιθήματος καθορίζεται από τον κανόνα αρμονίας των φωνηέντων. Παραδείγματα:gelenek – παράδοσηgörenek – έθιμοolanak – δυνατότηταsağanak – νεροποντήörnek …

Γραμματική, επίθημα

Το επίθημα -(i)m

Το επίθημα -(ı)m/-(i)m/-(u)m/-(ü)m δημιουργεί ουσιαστικά από ρήματα. Μπαίνει μετά τη ρίζα του ρήματος. Αν αυτή τελειώνει σε σύμφωνο, τότε χρησιμοποιούμε το γράμμα –ı-/-i-/-u-/-ü-. Το φωνήεν καθορίζεται από τον κανόνα αρμονίας του επιθήματος. Παραδείγματα:yudum – γουλιάkesim –  κόψιμοiçim – πόσηdoğum – γένναanlam – νόημαkuşam – περιβολήsağlam – γερόςölüm – θάνατοςyaşam – ζωήüretim – παραγωγήtüketim – κατανάλωσηyönetim …

Γραμματική, επίθημα

Το επίθημα -(i)nti

Το επίθημα -(ı)ntı/-(i)nti/-(u)ntu/-(ü)ntü δημιουργεί ουσιαστικά από ρήματα. Μπαίνει μετά τη ρίζα του ρήματος. Αν αυτή τελειώνει σε σύμφωνο, τότε χρησιμοποιούμε το γράμμα –ı-/-i-/-u-/-ü-. Αν η ρίζα τελειώνει σε –n, τότε το επίθημα γίνεται –tı-/-ti-/-tu-/-tü-. Το φωνήεν καθορίζεται από τον κανόνα αρμονίας του επιθήματος. Παραδείγματα:akıntı – ροήsıkıntı – στενοχώριαtoplantı – μάζωξηsarsıntı – ταρακούνημαkırıntı – ψίχουλοkuruntu – …

Γραμματική, επίθημα

Το επίθημα -(y)ici

Το επίθημα -(y)-ıcı/-ici/-ucu/-ücü δημιουργεί ουσιαστικά και κυρίως επίθετα από ρήματα. Tοποθετείται μετά τη ρίζα του ρήματος. Αν αυτή τελειώνει σε φωνήεν, τότε χρησιμοποιούμε το γράμμα –y-. Το φωνήεν καθορίζεται από τον κανόνα αρμονίας του επιθήματος. Εννοιολογικά οι λέξεις που σχηματίζονται είναι πολύ κοντά στις μετοχές με κατάληξη -en.   Παραδείγματα: kesici – κοφτερός besleyici – …

Γραμματική, επίθημα

Το επίθημα -(y)iş

Το επίθημα -(y)-ış/-iş/-uş/-üş δημιουργεί ουσιαστικά από ρήματα. Μπαίνει μετά τη ρίζα του ρήματος. Αν αυτή τελειώνει σε φωνήεν, τότε χρησιμοποιούμε το γράμμα –y-. Το φωνήεν καθορίζεται από τον κανόνα αρμονίας του επιθήματος. Παραδείγματα:yürüyüş – πορείαgörüş – άποψηduruş – στάσηsatış – πώλησηanlayış – κατανόησηgeliş – ερχομόςkapanış – κλείσιμοbekleyiş – αναμονήalışveriş – ψώνια, αγορές (δούναι και λαβείν)

Γραμματική, επίθημα

Το επίθημα -daş

Το επίθημα –daş/-taş δημιουργεί ουσιαστικά και έχει πάντοτε την έννοια της ισότητας, των κοινών χαρακτηριστικών και της ενότητας. Το επίθημα ήταν σπανιότερο στο παρελθόν, ενώ πρόσφατα έχουν δημιουργηθεί αρκετές νέες λέξεις με αυτόν τον τρόπο. Εάν η λέξη λήγει σε ένα από τα άφωνα σύμφωνα (ç, f, h, k, p, t, s, ş) τότε το …

Γραμματική, επίθημα

Το επίθημα -(a)k

Το επίθημα -(a)k/-(e)k δημιουργεί ουσιαστικά και επίθετα από ρήματα. Μπαίνει μετά τη ρίζα του ρήματος. Αν αυτή τελειώνει σε σύμφωνο, τότε χρησιμοποιούμε το γράμμα –ı-/-i-/-u-/-ü-. Το φωνήεν καθορίζεται από τον κανόνα αρμονίας του επιθήματος. Παραδείγματα: uçak – αεροπλάνοkaçak – φυγάςyatak – κρεβάτιdurak – στάσηkorkak – φοβιτσιάρηςistek – θέλησηdilek – ευχήkapak – καπάκιölçek – μέτρο όγκου …