Το παραγωγικό επίθημα -I της τουρκικής
πώς σχηματίζεται
Το παραγωγικό επίθημα -I παίρνει τις μορφές -ı, -i, -u, -ü. Το φωνήεν του επιθήματος καθορίζεται από τη φωνηεντική αρμονία, βάσει του τελευταίου φωνήεντος της λέξης.
- Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {a, ı}, το επίθημα γίνεται -ı.
- Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {o, u}, το επίθημα γίνεται -u.
- Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {e, i}, το επίθημα γίνεται -i.
- Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {ö, ü}, το επίθημα γίνεται -ü.
πού προστίθεται και τι δημιουργεί
Το επίθημα -Ι προστίθεται σε (κυρίως μονοσύλλαβες) ρηματικές ρίζες και δημιουργεί ουσιαστικά και επίθετα.
Ουσιαστικά:
yap-mak (κάνω) > yap-ı (δομή)
kork-mak (φοβάμαι) > kork-u (φόβος)
say-mak (μετράω) > say-ı (αριθμός)
yaz-mak (γράφω) > yaz-ı (γραπτό)
ver-mek (δίνω) > ver-i (δεδομένα)
duyur-mak (ανακοινώνω) > duyur-u (ανακοίνωση)
Επίθετα:
öl-mek (πεθαίνω) > öl-ü (νεκρός)
sık-mak (σφίγγω) > sık-ı (σφιχτός)
dol-mak (γεμίζω) > dol-u (γεμάτος )
otopark dolu (το πάρκιγκ είναι γεμάτο)
Το επίθημα μπαίνει και σε δισύλλαβα ρήματα που η ρίζα τους τελειώνει σε -r:
başarmak (τα καταφέρνω) > başar-ı (επιτυχία)
öner-mek (προτίνω) > öner-i (πρόταση)