Επιθήματα χρόνου-όψης-έγκλισης
ποια είναι τα επιθήματα χρόνου-όψης-έγκλισης
Είναι τα επιθήματα που μπαίνουν τη ρίζα/βάση του ρήματος μετά από τα επιθήματα:
-DI
Δηλώνει παρελθόν και συνοπτική όψη. Παράλληλα δηλώνει ότι ο ομιλητής ήταν παρών κατά το γεγονός.
Με το επίθημα αυτό σχηματίζεται ο αόριστος της οριστικής.
Μπορεί να συνδυαστεί με τα -(y)DI και -(y)sA.
Çocuk yemeğini yedi (Το παιδί έφαγε το φαγητό του)
-(I)yor
Δηλώνει μη συνοπτική όψη τόσο στο παρόν όσο και στο παρελθόν.
Μπορεί να συνδυαστεί με τα -(y)DI, -(y)mIş και -(y)sA.
Çocuk yemeğini yiyor (Το παιδί τρώει το φαγητό του): τώρα ή γενικά
-mAktA
Λειτουργεί ακριβώς όπως και το -(I)yor, αλλά περιορίζεται στον επίσημο λόγο.
-(y)mIş
Δηλώνει παρελθόν και συνοπτική όψη. Παράλληλα δηλώνει ότι ο ομιλητής δεν ήταν παρών κατά το γεγονός, αλλά ότι το έχει συμπεράνει/ακούσει. Είναι επίθημα της συμπερασματικής έγκλισης, αν και ο υπερσυντέλικος που το περιέχει ανήκει στην οριστική.
Μπορεί να συνδυαστεί με τα -(y)DI, -(y)mIş και -(y)sA.
Çocuk yemeğini yemiş (Διαπιστώνω ότι/Άκουσα ότι το παιδί έφαγε το φαγητό του)
-(y)AcAk
Δηλώνει μέλλον.
Μπορεί να συνδυαστεί με τα -(y)DI, -(y)mIş και -(y)sA.
Çocuk yemeğini yiyecek (Το παιδί θα φάει το φαγητό του)
-(A/I)r
Δηλώνει τη θαμιστική (habitual) ρηματική όψη, δηλαδή μια συνήθεια ή επαναλαμβανόμενη ενέργεια. Στην άρνηση γίνεται -mAz.
Μπορεί να συνδυαστεί με τα -(y)DI, -(y)mIş και -(y)sA.
Hasan kahvesini şekerli içer (Ο Χασάν γενικά πίνει τον καφέ του γλυκό)
-mAlI
Επίθημα της αναγκαστικής/υποχρεωτικής έγκλισης.
Μπορεί να συνδυαστεί με τα -(y)DI, -(y)mIş και -(y)sA.
Çocuk yemeğini yemeli (Το παιδί πρέπει να φάει/τρώει το φαγητό του)
-(y)A
Επίθημα ευκτικής έγκλισης.
Μπορεί να συνδυαστεί με τα -(y)DI και -(y)mIş.
Kahve içelim (Ας πιούμε καφέ)
-(y)sA
Επίθημα υποθετικής έγκλισης.
Μπορεί να συνδυαστεί με τα -(y)DI και -(y)mIş.
Kahve içsek (Ας πίναμε καφέ)
-(y)DI
Δηλώνει μη συνοπτική όψη στο παρελθόν.
Çocuk yemeğini yiyordu (Το παιδί έτρωγε το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yerdi (Το παιδί γενικά έτρωγε το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yediydi (Το παιδί είχε φάει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yiyecekti (Το παιδί θα έτρωγε/θα είχε φάει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yemeliydi (Το παιδί έπρεπε να φάει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yiyeydi (Μακάρι το παιδί να έτρωγε το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yeseydi (Αν το παιδί έτρωγε το φαγητό του)
-(y)mIş
Επίθημα της συμπερασματικής έγκλισης.
Çocuk yemeğini yiyormuş (Λένε ότι το παιδί τρώει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yiyecekmiş (Λένε ότι το παιδί θα φάει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yermiş (Λένε ότι το παιδί γενικά τρώει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yemişmiş (Τάχα το παιδί έχει φάει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yemeliymiş (Λένε ότι το παιδί έπρεπε να φάει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yiyeymiş (Απ' ότι διαπιστώνω, μακάρι το παιδί να έτρωγε το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yeseymiş (Απ' ότι διαπιστώνω, μακάρι το παιδί να έτρωγε το φαγητό του)
-(y)sA
Επίθημα της υποθετικής έγκλισης.
Çocuk yemeğini yiyorsa... (Αν το παιδί τρώει το φαγητό του...)
Çocuk yemeğini yerse... (Αν το παιδί φάει το φαγητό του...)
Çocuk yemeğini yiyecekse (Αν το παιδί σκοπεύει να φάει το φαγητό του)
Çocuk yemeğini yediyse... (Αν το παıδί έχει φάει το φαγητό του...)
Çocuk yemeğini yemişse... (Αν απ' ότι λένε το παıδί έχει φάει το φαγητό του...)
Çocuk yemeğini yemeliyse... (Αν το παιδί πρέπει να φάει το φαγητό του...)
ποιoı είναι oı δυνατοί συνδυασμοί των παραπάνω
Συνοπτικά στον πίνακα βλέπουμε τους δυνατούς συνδυασμούς των παραπάνω επιθημάτων.
Πατήστε πάνω τους για να πάτε στο αντίστοιχο άρθρο.
δες και αυτά
Για την έννοια «είμαι» στη συμπερασματική δες εδώ, για την υποθετική εδώ.
Τα -(y)DI, -(y)mIş και -(y)sA συνδυάζονται και με ονόματα. Δες εδώ.