Η δυνητική / πιθανολογική έγκλιση της τουρκικής
Τελευταία ενημέρωση: 20 Οκτωβρίου 2025
τι σημαίνει
Με την έγκλιση αυτή δηλώνουμε
- ικανότητα (μπορώ να ...)
- πιθανότητα (μπορεί να ..., ίσως ...)
Σημειώνουμε ότι στα τουρκικά δεν υπάρχει το ρήμα μπορώ ως αυτόνομο, παρά μόνο μέσω αυτών των επιθημάτων.
Βλέπουμε ακόμα ότι η έγκλιση αυτή εκφράζει δύο διαφορετικές έννοιες, γι αυτό και αυτές μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους. Δες παρακάτω.
πώς σχηματίζεται
Η δυνητική / πιθανολογική έγκλιση σχηματίζεται με αυτά τα επιθήματα που μπαίνουν στη ρηματική βάση, μετά από τα επιθήματα φωνής-διάθεσης. Ακολουθούν τη φωνηεντική αρμονία (το τμήμα bil παραμένει σταθερό):
| κατάφαση | άρνηση |
| μπορώ / μπορεί | δεν μπορώ / δεν μπορεί |
| -(y)Abil | -(y)AmA |
πώς τονίζεται
Το καταφατικό επίθημα είναι άτονο, ενώ το αρνητικό τονίζεται στην πρώτη συλλαβή.
πώς χρησιμοποιείται
Η δυνητική / πιθανολογική έγκλιση μπορεί να συνδυαστεί με φωνές-διαθέσεις, δημιουργώντας ρηματικές βάσεις για να σχηματίσουμε έπειτα παρεμφατικούς ή μη τύπους.
Παραδείγματα:
| yap-tır-abil- (μπορώ να βάλω κάποιον να ...) | μεταβιβαστική / αναθετική |
| kucakla-ş-abil- (μπορώ να αγκαλιαστώ με κάποιον) | συμμετοχική / αλληλοπαθής |
| bak-ın-ama- (δεν μπορώ να κοιταχτώ) | αυτοπαθής |
| yaz-ıl-abil- (μπορώ να γραφτώ) | παθητική |
πώς η δυνητική / πιθανολογική συνδυάζεται με άλλες εγκλίσεις
Συνδυάζεται ακόμα με άλλες εγκλίσεις (πέρα από την προστακτική). Έτσι σχηματίζονται σύνθετες εγκλίσεις, όπως και παρεμφατικοί και μη ρηματικοί τύποι.
Παραδείγματα:
| gel-ebil-di-m (μπόρεσα να έρθω) | συνδυασμός με οριστική - αόριστος |
| gel-eme-di-m (δεν μπόρεσα να έρθω) | συνδυασμός με οριστική - αόριστος |
| gel-ebil-miş (λένε ότι μπόρεσε να έρθει) | συνδυασμός με συμπερασματική |
| gel-ebil-meli-ydi (έπρεπε να μπορεί να έρθει) | συνδυασμός με αναγκαστική / υποχρεωτική, παρατατικός |
| gel-eme-mek (δεν μπορώ να έρθω) | απαρέμφατο |
| gel-ebil-me (το να μπορεί να έρθει κανείς) | ρηματικό ουσιαστικό σε -mA |
πώς συνδυάζεται η δυνητική με την πιθανολογική
Η πιθανολογική έγκλιση εκφράζεται πάντα με τον Geniş zaman (Ευρύ χρόνο) ή με σύνθετους χρόνους που τον έχουν ως βάση.
Παραδείγματα:
Konser iptal edilebilir (Η συναυλία ίσως ακυρωθεί)
Tren geç gelebilir (Το τρένο ίσως έρθει καθυστερημένα)
İş makinası çıkabilir (Μπορεί να βγει μηχάνημα εργασίας)
Η έννοια μπορεί (= ίσως) είναι δυνατό να συνδυαστεί με την έννοια μπορώ (= είμαι ικανός να). Με αυτό τον τρόπο βλέπουμε ότι η δυνητική / πιθανολογική έγκλιση ουσιαστικά συνδυάζει δύο εγκλίσεις: τη δυνητική με την πιθανολογική.
Παραδείγματα:
Yarın gelmeyebilirim (Αύριο μπορεί να μην έρθω)
Yarın gelemeyebilirim (Αύριο μπορεί να μην μπορέσω να έρθω)