Η έννοια «έχω»

Πρώτη δημοσίευση: Τελευταία ενημέρωση: 06/02/2025

πώς εκφράζεται

Στα τουρκικά δεν υπάρχει ρήμα «έχω». Η έννοια αυτή εκφράζεται μορφοσυντακτικά μέσω:

  1. κτητικών επιθημάτων σε συνδυασμό τα επίθετα var & yok που παίρνουν επιθήματα της έννοιας «είμαι»
  2. του ρήματος olmak (είμαι, γίνομαι).

η έννοια «έχω» μέσω var & yok

Τα var & yok χρησιμοποιούνται και ως επίθετα και ως ουσιαστικά. Εδώ χρησιμοποιούνται ως επίθετα και σημαίνουν υπαρκτός & ανύπαρκτος αντίστοιχα. Με τον τρόπο αυτό δηλώνουμε την κτήση, ό,τι κάτι ανήκει σε κάποιον (κυριολεκτικά ή μεταφορικά).

Έτσι για να πούμε «έχω αυτοκίνητο» λέμε «αυτοκίνητό μου υπαρκτό-είναι». Αντίστοιχα το «δεν έχω αυτοκίνητο» γίνεται «αυτοκίνητό μου ανύπαρκτο-είναι».

Τα var & yok παίρνουν τα επιθήματα της έννοιας «είμαι» στο γ΄ ενικό πρόσωπο, ενώ το κτήμα παίρνει κτητικά επιθήματα ανάλογα με το γραμματικό πρόσωπο του ιδιοκτήτη.

οριστική έγκλιση

Στον ενεστώτα:

 αντίρρηση - itirazσπίτι - ev
έχωitirazım varevim var
έχειςitirazın varevin var
έχειitirazı varevi var
έχουμεitirazımız varevimiz var
έχετεitirazınız vareviniz var
έχουνitirazları varevleri var

İtirazım var (Έχω αντίρρηση)

Αφίσα που γράφει στα τούρκικα İtirazım var (Έχω αντίρρηση)

Bu kentte haklarımız var (Έχουμε δικαιώματα σε αυτή την πόλη)

Αφίσα που γράφει στα τουρκικά
 αυτοκίνητο - arabaγυαλιά - gözlük
δεν έχωarabam yokgözlüğüm yok
δεν έχειςaraban yokgözlüğün yok
δεν έχειarabası yokgözlüğü yok
δεν έχουμεarabamız yokgözlüğümüz yok
δεν έχετεarabanız yokgözlüğünüz yok
δεν έχουνarabaları yokgözlükleri yok

Στον παρατατικό βάζουμε το επίθημα της έννοιας «είμαι» στον αντίστοιχο χρόνο:

 αντίρρηση - itirazσπίτι - ev
είχαitirazım vardıevim vardı
είχεςitirazın vardıevin vardı
είχεitirazı vardıevi vardı
είχαμεitirazımız vardıevimiz vardı
είχατεitirazınız vardıeviniz vardı
είχανitirazları vardıevleri vardı

Στην άρνηση:

 αυτοκίνητο - arabaγυαλιά - gözlük
δεν είχαarabam yoktugözlüğüm yoktu
δεν είχεςaraban yoktugözlüğün yoktu
δεν είχεarabası yoktugözlüğü yoktu
δεν είχαμεarabamız yoktugözlüğümüz yoktu
δεν είχατεarabanız yoktugözlüğünüz yoktu
δεν είχανarabaları yoktugözlükleri yoktu

Η ερώτηση γίνεται με το ερωτηματικό μόριο mI και τα επιθήματα της έννοιας «είμαι» στο γ΄ ενικό πρόσωπο.

Zamanın var mı? Evet, var (Έχεις χρόνο; Ναι έχω)
Ateşiniz var mı? Var (Έχετε φωτιά; Έχουμε)
İşi var mıydı? Yokmuş (Είχε δουλειά; Απ' ό,τι λένε, δεν είχε)
Makasın yok mu? Yok (Δεν έχεις ψαλίδι; Έχω)
Bilgisayarınız yok muydu? Vardı (Δεν είχατε υπολογιστή; Είχαμε)

συμπερασματική έγκλιση

Ενεστώτας & παρατατικός στην κατάφαση:

απ' ότι λένεαντίρρηση - itirazσπίτι - ev
έχω/είχαitirazım varmışevim varmış
έχεις/είχεςitirazın varmışevin varmış
έχει/είχεitirazı varmışevi varmış
έχουμε/είχαμεitirazımız varmışevimiz varmış
έχετε/είχατεitirazınız varmışeviniz varmış
έχουν/είχανitirazları varmışevleri varmış

Ενεστώτας & παρατατικός στην άρνηση:

απ' ότι λένεαυτοκίνητο - arabaγυαλιά - gözlük
δεν έχω/είχαarabam yokmuşgözlüğüm yokmuş
δεν έχεις/είχεςaraban yokmuşgözlüğün yokmuş
δεν έχει/είχεarabası yokmuşgözlüğü yokmuş
δεν έχουμε/είχαμεarabamız yokmuşgözlüğümüz yokmuş
δεν έχετε/είχατεarabanız yokmuşgözlüğünüz yokmuş
δεν έχουν/είχανarabaları yokmuşgözlükleri yokmuş

Στην ερώτηση:

Evi var mıymış? Varmış (Απ' ό,τι λένε, έχει/είχε σπίτι; Απ' ό,τι λένε, έχει/είχε)
Defteri yok muymuş? Yokmuş (Απ' ό,τι λένε, δεν έχει/είχε τετράδιο; Απ' ό,τι λένε, δεν έχει/είχε)

υποθετική έγκλιση

Στην κατάφαση:

 αντίρρηση - itirazσπίτι - ev
αν έχωitirazım varsaevim varsa
αν έχειςitirazın varsaevin varsa
αν έχειitirazı varsaevi varsa
αν έχουμεitirazımız varsaevimiz varsa
αν έχετεitirazınız varsaeviniz varsa
αν έχουνitirazları varsaevleri varsa

Στην άρνηση:

 αυτοκίνητο - arabaγυαλιά - gözlük
αν δεν έχωarabam yoksagözlüğüm yoksa
αν δεν έχειςaraban yoksagözlüğün yoksa
αν δεν έχειarabası yoksagözlüğü yoksa
αν δεν έχουμεarabamız yoksagözlüğümüz yoksa
αν δεν έχετεarabanız yoksagözlüğünüz yoksa
αν δεν έχουνarabaları yoksagözlükleri yoksa

Soğuk algınlığı belirtileriniz var-sa (Αν έχετε συμπτώματα κρυώματος)

Πινακίδα που γράφει στα τουρκικά Soğuk algınlığı belirtileriniz varsa (Αν έχετε συμπτώματα κρυώματος)

πώς δηλώνουμε τον ιδιοκτήτη

Ο ιδιοκτήτης δηλώνεται σε γενική πτώση.

Ahmet'in arabası var (Ο Αχμέτ έχει αυτοκίνητο)
Bizim kitabımız var (Εμείς έχουμε βιβλίο/α)
Fatma'nın bahçesi yokmuş (Απ' ό,τι λένε, η Φατμά δεν έχει κήπο)

οι υπόλοιποι χρόνοι / τύποι

Με τους παραπάνω μορφοσυντακτικούς τρόπους μπορούμε να εκφράσουμε την έννοια «έχω» σε συγκεκριμένους χρόνους και εγκλίσεις.

Όλους του υπόλοιπους ρηματικούς τύπους (παρεμφατικούς και μη) έρχεται να καλύψει το ρήμα olmak (είμαι και γίνομαι) στο γ΄ ενικό πρόσωπο

Παραδείγματα:
Evim olacak (Θα αποκτήσω/έχω σπίτι)
Zamanım olunca geleceğim (Θα έρθω μόλις έχω χρόνο)
Parası olduğunu biliyorum (Ξέρω ότι έχει χρήματα)
Sabrın olmasını istiyorum (Θέλω να έχεις υπομονή)
Sabrınız olmasını istiyorum (Θέλω να έχετε υπομονή)

τι συμβαίνει στους τύπους που συμπίπτουν επιθήματα & olmak

Όπως είδαμε αμέσως παραπάνω το olmak καλύπτει τα «κενά» των επιθημάτων. Επειδή όμως ως ρήμα κλίνεται κανονικά σε όλες τις εγκλίσεις και χρόνους, έχει τύπους και για τις περιπτώσεις όπου έχουμε επιθήματα.

Τι συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση;

Υπάρχουν εννοιολογικές διαφορές, όπως φαίνεται στα παραδείγματα:

Ο ενεστώτας της οριστικής του olmak (oluyor) εστιάζει στην περιστασιακή κτήση, σε αντίθεση με το επίθημα που δηλώνει είτε μόνιμη είτε προσωρινή κτήση.

İşteyken zamanım olmuyor (Όταν είμαι στη δουλειά δεν έχω χρόνο)
Şimdi zamanım yok (Τώρα δεν έχω χρόνο)

Το ίδιο ισχύει και για τον παρατατικό της οριστικής:

Evdeyken zamanı oluyordu (Όταν ήταν στο σπίτι = Κάθε φορά που ήταν στο σπίτι είχε χρόνο)
Dün zamanı vardı (Χθες είχε χρόνο) 

Τα παραπάνω ισχύουν και στις υπόλοιπες εγκλίσεις.

Hasan evdeymiş (Λένε ότι ο Χασάν είναι στο σπίτι)
Hasan haftasonları evde oluyormuş (Λένε ότι ο Χασάν τα σαββατοκύριακα είναι στο σπίτι)

όταν δεν είμαστε οι πραγματικοί ιδιοκτήτες

Με τους παραπάνω μορφοσυντακτικούς τρόπους εκφράζουμε μια κτήση. Τι γίνεται όταν δεν είμαστε οι πραγματικοί ιδιοκτήτες (κυριολεκτικά ή μεταφορικά); Πώς θα πούμε ότι «αυτή τη στιγμή έχω ...»;

Όταν θέλουμε να εκφράσουμε την έννοια «αυτή τη στιγμή έχω πάνω/μαζί μου» κάτι του οποίου δεν είμαι υποχρεωτικά ο ιδιοκτήτης χρησιμοποιούμε τη δομή:

αυτός που έχει στην (προσωρινή) κατοχή στην τοπική πτώση - κτήμα στην ονομαστική πτώση - var/yok

Παραδείγματα:
Bende kalem yok (Δεν έχω μαζί μου στυλό/μολύβι)
Sende para var mı? (Έχεις πάνω σου χρήματα;)
Sende para var yok mu? (Δεν έχεις πάνω σου χρήματα;)
Hasan'da araba var (Ο Χασάν έχει αυτή τη στιγμή αυτοκίνητο)

πώς θα πούμε «έχω κάτι δικό σου»

Όταν θέλουμε να εκφράσουμε την έννοια «έχω (τώρα, μαζί μου) κάτι (δικό σου)» χρησιμοποιούμε τη δομή:

κτήμα (με κτητικό επίθημα) - αυτός που έχει στην (προσωρινή) κατοχή στην τοπική πτώση + επιθήματα έννοιας «είμαι» στο γ΄ ενικό πρόσωπο ή το ρήμα olmak

Παραδείγματα:
Kitap bende (Εγώ έχω το βιβλίο)
Kitabın bende (Εγώ έχω το βιβλίο σου)
Kitabım sendeymiş (Λένε ότι εσύ έχεις το βιβλίο μου)
Telefonum sende mi? (Έσυ έχεις το τηλέφωνό μου;)
Sabahları araba bende oluyor (Τα πρωινά εγώ έχω το αυτοκίνητο)
Yarın araba bende olacak (Αύριο θα έχω εγώ το αυτοκίνητο)

Η άρνηση γίνεται με τον αρνητικό δείκτη değil (με επιθήματα της έννοιας «είμαι» στο γ΄ ενικό πρόσωπο) ή το ρήμα olmak στην άρνηση:

Παραδείγματα:
Kitap bende değil (Δεν έχω εγώ το βιβλίο)
Kitabın bende değil (Δεν έχω εγώ το βιβλίο σου)
Kitabım sende değilmiş (Λένε ότι δεν έχεις εσύ το βιβλίο μου)
Telefonum sende değil mi? (Δεν έχεις εσύ το τηλέφωνό μου;)
Sabahları araba bende olmuyor (Τα πρωινά δεν εγώ έχω το αυτοκίνητο)
Yarın araba bende olmayacak (Αύριο δεν θα έχω εγώ το αυτοκίνητο)