A1

Το «είμαι»

  • Το ρήμα «είμαι» δεν υπάρχει ως αυτοτελές ρήμα στα τούρκικα. Αποτελεί ρήμα-κατάληξη (ek-fiil). Στον ενεστώτα σχηματίζεται με τις επιθήματα -(y)im, –sin, –dir (δεν χρησιμοποιείται ως “είναι” στην καθομιλουμένη), -(y)iz, –siniz, –ler. Το φωνήεν του επιθήματος καθορίζεται από την αρμονία των φωνηέντων. Για τη χρήση του -dir, διαβάστε το σχετικό άρθρο.
  • Αν η λέξη τελειώνει σε φωνήεν, τότε μπαίνει το ευφωνικό γράμμα –y-: okuldayım, evdeyiz
  • Αν η λέξη τελειώνει σε ένα από τα άφωνα σύμφωνα, το –d– στο 3ο πρόσωπο μετατρέπεται σε –t-: kitaptır, raftır, eştir

 

iyi kızgın özgür yorgun
είμαι iyiyim kızgınım özgürüm yorgunum
είσαι iyisin kızgınsın özgürsün yorgunsun
είναι iyi(dir)* kızgın(dır)* özgür(dür)* yorgun(dur)*
είμαστε iyiyiz kızgınız özgürüz yorgunuz
είστε iyisiniz kızgınsınız özgürsünüz yorgunsunuz
είναι iyiler kızgınlar özgürler yorgunlar


  • Η άρνηση του «είμαι» είναι η λέξη değil με τα επιθήματα του «είμαι»:
iyi   özgür  
δεν είμαι iyi değilim özgür değilim
δεν είσαι iyi değilsin özgür değilsin
δεν είναι iyi değil(dir)* özgür değil(dir)*
δεν είμαστε iyi değiliz özgür değiliz
δεν είστε iyi değilsiniz özgür değilsiniz
δεν είναι iyi değiller özgür değiller

 

  • Η ερώτηση του «είμαι» σχηματίζεται με το ερωτηματικό μόριο mi (mı, mu, mü) στο κατάλληλο πρόσωπο:
είμαι; vapurda mıyım? δεν είμαι; vapurda değil miyim?
είσαι; vapurda mısın? δεν είσαι; vapurda değil misin?
είναι; vapurda mı(dır)? δεν είναι; vapurda değil mi(dir)?
είμαστε; vapurda mıyız? δεν είμαστε; vapurda değil miyiz?
είστε; vapurda mısınız? δεν είστε; vapurda değil misiniz?
είναι; vapurdalar mı? δεν είναι; vapurda değiller mi?

 

* Για τη χρήση του -dir, διαβάστε το σχετικό άρθρο.

 


 

ΜΕ ΠΟΙΑ ΣΕΙΡΑ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ;

 

Η σειρά με την οποία τοποθετούνται τα επιθήματα είναι: λέξηπληθυντικόςκτητικότοπική/αφαιρετικήείμαι. Δεν είναι φυσικά απαραίτητο να υπάρχουν όλες αυτές τα επιθήματα σε μια λέξη:

  • öğertmenim – είμαι δάσκαλος (λέξη-είμαι)
  • öğretmeniniziz – είμαστε δάσκαλοί σας (λέξη-κτητικό-είμαι)
  • öğrencilerimizdensinizείστε απ‘ τους μαθητές μας (λέξη-πληθυντικός-κτητικό-αφαιρετική-είμαι)
  • evindeyizείμαστε στο σπίτι του (λέξη-κτητικό-τοπική-είμαι)
  • evlerindeler – (αυτοί) είναι στα σπίτια τους (λέξη-κτητικό-τοπική-είμαι)

 


 

ΣΤΟΝ ΑΟΡΙΣΤΟ

 

  • Τα επιθήματα του αορίστου του «είμαι» είναι τα ίδια με των ρημάτων στον αόριστο.
  • Όταν η λέξη λήγει σε φωνήεν, στο τέλος της προστίθεται ένα ευφωνικό –y-: evdeydik, odadaydı

 

iyi kızgın özgür yorgun
ήμουν iyiydim kızgındım özgürdüm yorgundum
ήσουν iyiydin kızgındın özgürdün yorgundun
ήταν iyiydi kızgındı özgürdü yorgundu
ήμαστε iyiydik kızgındık özgürdük yorgunduk
ήσαστε iyiydiniz kızgındınız özgürdünüz yorgundunuz
ήταν iyilerdi kızgınlardı özgürlerdi yorgunlardı

 

  • Η ερώτηση του «είμαι» σχηματίζεται με το ερωτηματικό μόριο mi (mı, mu, mü) στο κατάλληλο πρόσωπο:
başarılı mıydım? kızgın özgür
ήμουν; başarılı mıydım? δεν ήμουν; başarılı değil miydim?
ήσουν; başarılı mıydın? δεν ήσουν; başarılı değil miydin?
ήταν; başarılı mıydı? δεν ήταν; başarılı değil miydi?
ήμαστε; başarılı mıydık? δεν ήμαστε; başarılı değil miydik?
ήσαστε; başarılı mıydınız? δεν ήσαστε; başarılı değil miydiniz?
ήταν; başarılı mıydılar? δεν ήταν; başarılı değiller miydi?

 


 

ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

 

  • Οι υπόλοιποι χρόνοι του «είμαι» σχηματίζεται με το ρήμα «olmak» (είμαι, γίνομαι, παθαίνω κάτι).
    işte olmayacağım – δε θα είμαι στη δουλειά
    orada olamayacağım – δε θα μπορέσω να είμαι εκεί
    hazır olmadığım için gelmedim – δεν ήρθα επειδή δεν ήμουν έτοιμος
    hasta olmuştum – είχα αρρωστήσει

5 Comments

  1. Γεια σας. Συνάντησα τις εκφράσεις “ben ölünce” και “ben gidince” που μάλλον σημαίνουν “εάν έχω πεθάνει” και “εάν έχω φύγει” αντίστοιχα. Πού μπορώ να διαβάσω για την θεωρία σχηματισμού τέτοιων λέξεων. Σε ποιο κεφάλαιο γραμματικής ανήκουν? Ακούγονται να έχουν παρόμοιο νόημα όπως π.χ η μετοχή öldüğümde. Σας ευχαριστώ.

  2. Από το τελευταίο κεφάλαιο ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΧΡΟΝΟΙ γράφετε… hasta olumştum. Μήπως θέλατε να πείτε….. hasta olmuştum ?

    Είχα κάνει ακόμη μία ερώτηση πολύ απλή για εσάς πριν μία εβδομάδα και είναι αναπάντητη!!!
    Σας ευχαριστώ πολύ

Σχολιάστε...