Το παράγωγο diye χρησιμοποιείται για να μεταφέρουμε αυτολεξεί φράσεις και να τις εντάξουμε σε μια πρόταση. Εννοιολογικά βρίσκεται κοντά στη λέξη diyerek (λέγοντας). Η λέξη diye δεν μεταφράζεται και κατά κάποιους δεν κατατάσσεται στα ρηματικά παράγωγα.

Παραδείγματα:
‘aç mısın?’ diye sordu / ‘tokum’ diye cevap verdim – με ρώτησε “πεινάς;” / απάντησα “είμαι χορτάτος”
‘dikkat!’ diye bağırdım – φώναξα “βοήθεια!”
‘gitme’ diye yalvardı – με παρακάλεσε “μη φύγεις”

 

---

Άλλες χρήσεις του diye είναι όταν χρησιμοποιείται χωρίς εισαγωγικά.

Ευκτική + diye σημαίνει “για”.
Παραδείγματα:
yazsın diye kalem verdik – του δώσαμε στυλό για να γράψει
çıkalım diye giyindik – ντυθήκαμε για να βγούμε
alasın diye para verdim – σου έδωσα λεφτά για να το πάρεις

Χρήση ως “επειδή”, “ότι”.
Παραδείγματα:
gelmezsin diye korktum – φοβήθηκα ότι δεν θα έρθεις
başardınız diye sevindik – χαρήκαμε επειδή τα καταφέρατε
başarmayacaksınız diye duyduk – ακούσαμε ότι δεν θα τα καταφέρετε
geliyor diye biliyoruz – ξέρουμε ότι έρχεται
vaktimiz yok diye üzülme – μην στενοχωριέσαι επειδή δεν έχουμε χρόνο
öğrenciyiz diye ciddiye almadılar – δεν μας πήραν σοβαρά επειδή είμαστε μαθητές

Χρήση ως “ως”.
Παραδείγματα:
ödev diye yaptığına bak! – κοίτα τι κάνει ως εργασία!
gerçek diye yuttular – το χάψανε ως αληθινό

Χρήση ως “με το όνομα”.

Minos diye bir uygarlık vardı –  υπήρχε ένας πολιτισμός που λέγονταν Μινωικός
Ethem diye biri yok burada – δεν είναι κανείς εδώ που να λέγεται Ετχέμ