Κατηγορία: Γραμματική

Γραμματική

Εμφατικός αναδιπλασιασμός (pekiştirme)

Ένας τρόπος στην τουρκική γλώσσα για να δώσουμε έμφαση σε επίθετα (κυρίως) είναι με την προσθήκη μιας ή δυο συλλαβών στην αρχή της λέξης. Η συλλαβή που προστίθεται είναι παρόμοια με την πρώτη συλλαβή της αρχικής λέξης. Δεν υπάρχει γενικός κανόνας σχηματισμού του φαινομένου αυτού, αν και στον παρακάτω πίνακα περιλαμβάνονται σχεδόν όλες οι λέξεις …

A1, Γραμματική

Προσδιορισμός ουσιαστικών

Η δημιουργία ομάδων λέξεων, με ενιαίο νόημα, μέσα στην πρόταση αποτελεί ένα χαρακτηριστικό της τουρκικής γλώσσας και ονομάζεται tamlama (προσδιορισμός). Με τον προσδιορισμό λοιπόν δημιουργούμε σύνολα λέξεων μου συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους. Υπάρχουν διάφορα είδη tamlama: Belirtili ad tamlaması – Οριστικός προσδιορισμός ουσιαστικών Εδώ η πρώτη λέξη (κτήτορας) λέγεται tamlayan. Ο κτήτορας είναι συγκεκριμένος και …

Γραμματική

Δεικτικό επίρρημα (gösterme ve tanıtma belirteci: işte)

Το δεικτικό επίρρημα işte (να, ορίστε) έχει τις παρακάτω χρήσεις: επιβεβαιώνει το ρήμα:bak işte gidiyorum, να, δες, φεύγωyazdığın mektup işte masada, το γράμμα που έγραψες, να το, είναι στο τραπέζιişte Fatma geliyor, να η Φατμά έρχεταιişte çiçekler açtı, να τα λουλούδια έχουν ανθίσει Όταν επαναλαμβάνεται στην πρόταση, προσδίδει ένταση:işte hendek işte deve, ιδού η Ρόδος …

Γραμματική

Τοπικά επιρρήματα (yer, yön belirteçleri)

Τα τοπικά επιρρήματα προσδιορίζουν τον τόπο. Μερικά βασικά τοπικά επιρρήματα είναι τα εξής: alt, κάτω üst, πάνω iç, μέσα dış, έξω karşı, απέναντι sağ, δεξιά sol, αριστερά ön, μπροστά arka, πίσω orta, μέση yan, δίπλα, πλάι yakın, κοντά uzak, μακριά doğru, ευθεία, ίσια (συνήθως χρησιμοποιείται με δοτική πτώση) Τα παραπάνω επιρρήματα συνήθως χρησιμοποιούνται με κτητικά …

Γραμματική

Χρονικά επιρρήματα (zaman belirteçleri)

Τα χρονικά επιρρήματα προσδιορίζουν το πότε γίνεται μια ενέργεια. Τα κυριότερα στην τουρκική γλώσσα είναι τα εξής: Bugün – σήμεραbugün geldi, ήρθε σήμεραbugün gidecek, θα φύγει σήμερα Dün  – χθεςdün yazmış, το έγραψε χθεςdün verecekti, θα το έδινε χθες Yarın – αύριοyarın al, πάρε το αύριοyarın okuyayım, ας διαβάσω αύριο Bu günler – αυτές τις …

Γραμματική

Ρήματα ταχύτητας (tezlik fiili)

Στα τούρκικα μπορούμε να μετατρέψουμε τα ρήματα σε «ρήματα ταχύτητας», προσθέτοντας στη ρίζα τους το επίθημα -(y)ıvermek/-(y)ivermek/-(y)uvermek/-(y)üvermek/. Εννοιολογικά προσθέτουμε στη σημασία του ρήματος τη διάσταση του «βιαστικού», «γρήγορου», «ανυπομονησίας» και «αμεσότητας». Το ευφωνικό γράμμα –y– μπαίνει εφόσον η ρίζα του ρήματος λήγει σε φωνήεν. Το φωνήεν ı, i, u ή ü καθορίζεται από τον κανόνα …

Γραμματική

Προτροπή-παράκληση (hitaplı şart kipi)

Στα τουρκικά υπάρχει μια μορφή της ευκτικής-υποθετικής έγκλισης (χωρίς όμως την έννοια της υπόθεσης), η οποία έχει την έννοια της προτροπής–παράκλησης. Εννοιολογικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για μια μορφή ήπιας προστακτικής. Χρησιμοποιείται κυρίως στον προφορικό οικείο λόγο και ποτέ σε επίσημο λόγο. Εμπεριέχει μια μορφή απορίας. Αυτή σχηματίζεται μόνο στο β΄πρόσωπο, με τα …

Γραμματική

Σύνθετα ουσιαστικά (bileşik adlar)

Στα τουρκικά τα σύνθετα ουσιαστικά σχηματίζονται με διάφορους τρόπους: Από δύο ουσιαστικά, τα οποία δεν παίρνουν κανένα επίθημα. Συνήθως πρόκειται για τοπωνύμια ή επώνυμα, αλλά όχι μόνο. Παραδείγματα: Manavkuyu (manav + kuyu), τοπωνύμιο Göztepe (göz + tepe), τοπωνύμιο Atatürk (ata + Türk), επώνυμο (ο πρόγονος των Τούρκων) anneanne (anne + anne), γιαγιά (η μητέρα της …

Γραμματική

Το επίθημα -lan-

Το επίθημα –lan-/-len– χρησιμοποιείται με ουσιαστικά, ώστε να δημιουργηθούν ρήματα με την έννοια του «αποκτώ κάτι». Παραδείγματα:akıllanmak – βάζω μυαλόbıyıklanmak – βγάζω μουστάκιböceklenmek – γεμίζω έντομαdalgalanmak – κυματίζωgöbeklenmek – αποκτώ κοιλιάhırslanmak – γίνομαι άπληστοςilgilenmek – ενδιαφέρομαιkederlenmek – θλίβομαι

Γραμματική

Το ρήμα etmek

Ένα πολύ σημαντικό βοηθητικό ρήμα στα τούρκικα είναι το etmek. Το συναντούμε από τις πρώτες φράσεις που μαθαίνουμε στη γλώσσα (π.χ. teşekkür ederim, rica ederim).Χρησιμοποιείται κυρίως για να δημιουργήσει ρήματα από ουσιαστικά. Στους χρόνους που τα επιθήματα τους ξεκινούν με φωνήεν, το –t– της ρίζας μετατρέπεται σε –d-. Παραδείγματα:dua etmek, προσεύχομαιdikkat etmek, προσέχωhayal etmek, φαντάζομαι, …