Γραμματική

Μετοχές με κατάληξη -()r και -()mez

Υπάρχουν μετοχές οι οποίες σχηματίζονται από το γ’ ενικό πρόσωπο του geniş zaman. Δεν πρέπει όμως να συγχέονται τα δύο, εφόσον σε αυτή την περίπτωση ως μετοχή, η λέξη πρέπει να συνοδεύει ουσιαστικό και χρονικά συμπίπτει με τον geniş zaman:

Aydın Bey güler yüzlü bir insan – ο κ. Αϊντίν είναι ένας χαμογελαστός άνθρωπος
yaramaz bir çocuk – ένα άτακτο παιδί
görünmez adam – αόρατος άνθρωπος
koşar adım döndük – επιστρέψαμε τρέχοντας
anlatılmaz bir tecrübe – μια απερίγραπτη εμπειρία
tekrar tekrar okunabilir bir kitap – ένα βιβλίο που μπορεί να διαβαστεί ξανά και ξανά
kolay anlaşılır bir metin – ένα εύκολα κατανοητό κείμενο
eti yenmez bir hayvan – ένα ζώο του οποίου το κρέας δεν τρώγεται
kaçırılmaz bir fırsattı – ήταν μια ευκαιρία που δεν ήταν για χάσιμο (δεν έπρεπε να χαθεί)
kaçınılmaz – ήταν αναπόφευκτο
yazar gibi yaptı – έκανε ότι έγραφε

Μαζί με το olmak, έχουμε μια ελαφριά εννοιολογική απόχρωση:

seni görmez olduk – δεν σε βλέπουμε πια
senden ses çıkmaz oldu – δεν ακούμε νέα σου (ελεύθερη απόδοση)
artık herkes onu konuşur oldu – όλη μιλούν γι αυτόν τώρα πια
herkes espreso içer oldu – τώρα πια όλοι πίνουν εσπρέσο
oraya gitmez olaydım – μακάρι να μην πήγαινα εκεί
bu da olmaz olaydı ! – μακάρι να μην γινόταν κι αυτό!
yürür gibi oldu – (φάνηκε ότι) πήγε να περπατήσει

Με το επίθημα -mezlik/-mazlık σχηματίζονται ουστιαστικά:

takımımız yenilmezlik rekorunu kırdı – η ομάδα μας έσπασε το ρεκόρ μη ήττας (του να είναι αήττητη)
böbrek yetmezliği – νεφρική ανεπάρκεια
aramızdaki anlaşmazlık bitti – τέλειωσε η ασυμφωνία μας

Το σχήμα -mezlikten/-mazlıktan gelmek σημαίνει κάνω ότι δεν… :
beni görmezlikten geldi
– έκανε ότι δεν με είδε
fark etmezlikten geldim
– έκανα ότι δεν το παρατήρησα

Το επίθημα -memezlik/-mamazlık δεν είναι σωστή, παρόλα αυτά χρησιμοποιείται:
görmemezlikten gelme! – μην κάνεις πως δεν βλέπεις!
duymamazlıktan geldi – έκανε πως δεν άκουσε

Σχολιάστε...